Michálkovice - okolice Kopalni Michał

W sąsiedztwie Kopalni Michał znajdują się Michalské náměstí (plac) oraz dawne kolonie górnicze. Ścieżka edukacyjna Permoník (w czeskim i słowackim folklorze jest to duch zamieszkujący i strzegący kopalnie) o długości 4 km ma na celu zapoznać zwiedzających z górniczą przeszłością dzielnicy Michálkovice, z jej przyrodniczymi i kulturowymi walorami. Szlak Permoníka zaczyna się na środku pętli autobusowej.

Spacer po dzielnicy (zwiedzanie indywidualne, bez przewodnika):

W narożniku daw. budynku administracji Kopalni Michał, tuż obok przystanku autobusowego, znajduje się rzeźba zatytułowana Zapobiec wojnom autorstwa Antonína Ivanskiego (1910-2000). Obok niej stoi pomnik upamiętniający 182 ofiary okupacji i II wojny światowej. Michalské náměstí założone zostało na hałdzie, której usypywanie rozpoczęło się w 1911 r. Pierwsze próby jego upiększenia podjęto już w 1928 r. Inicjatywa ta spotkała się jednak ze sprzeciwem zarządu Kolei Północnej Cesarza Ferdynanda. Na placu rozgrywano mecze piłki nożnej oraz odbywały się targi. Obecny wygląd plac uzyskał w latach 2006-2007.

Na pobliskim skwerku znajduje się pomnik Petra Cingra (1850-1920) dłuta Vojtěcha Hořínka (1906 -1998) i współpracujących z nim – Karela Hořínka (1936- 2021) i Rudolfa Doležala (1916-2002). Petr Cingr był czeskim politykiem i dziennikarzem socjaldemokratycznym, jednym z pierwszych socjaldemokratów w austriackiej Radzie Państwa, po powstaniu Czechosłowacji członkiem Rewolucyjnego Zgromadzenia Narodowego i senatorem Zgromadzenia Narodowego Republiki Czechosłowackiej z ramienia Czechosłowackiej Socjaldemokratycznej Partii Robotniczej.

Idąc dalej, po lewej stronie zlokalizowany jest pomnik ofiar bombardowania Michálkovic 25. II 1945 r. Opodal widoczna jest kaplica – dawniej pw. św. Anny, obecnie użytkowana przez cerkiew prawosławną i dedykowana Narodzeniu Przenajświętszej Maryi Panny – wzniesiona w 1866 r. przez lokalnych katolików przy wsparciu Vojtěcha Schmalza (inżynier górniczy i pierwszy administrator kopalni Michał w latach 1856-1869).

Tuż za nią wyłania się bryła neoromańskiego kościoła Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny, zbudowanego w latach 1901-1903 wg. projektu Friedricha Fuldy z Cieszyna Prace budowlane prowadziła firma Ferdinanda Mainxa (1860-1942) i Leopolda Poppa (1867-1945) z Morawskiej Ostrawy. Jednonawowy kościół z dwuwieżową fasadą zbudowano na planie krzyża łacińskiego. Kościół poświęcony został 7 stycznia 1903 r. Przed kościołem znajduje się pomnik ofiar I wojny światowej z kamieniarskiego warsztatu Gruntorád. Pomnik z 56 nazwiskami poległych i 20 zaginionych mieszkańców Michálkovic został odsłonięty 24. IX 1922 r. przez pisarza Františka Sokola Tůmę (1855-1925).

Za kościołem znajduje się budynek plebanii i wzniesiony w latach 1924–1927budynek zboru Czechosłowackiego Kościoła Husyckiego. Ostateczny wygląd otrzymał około 1946 r., kiedy przeszedł rekonstrukcję po zniszczeniach powstałych w skutek bombardowań w marcu 1945 r. Uroczyste otwarcie zboru nastąpiło 11. IX 1927 r. Wewnątrz znajduje się ziemia z trzech legionowych pól bitewnych: ukraińskiego Zborowa, francuskiego Terron i włoskiego Doss Alta.

Tuż obok zlokalizowany jest michálkovicki cmentarz, złożony z części żydowskiej i chrześcijańskiej. Warto zwrócić też uwagę na tablicę pamiątkową poświęconą ofiarom wypadku górniczego 2. X 1919 r.

Teraz wróćmy się przed budynek Kopalni Michał, skąd zielonym szlakiem wyruszymy w dalsze rewiry dzielnicy Michalkovice. Po drodze miniemy Dom Kultury (historyczny budynek, który niestety w skutek termomodernizacji utracił swój zabytkowy charakter), przejdziemy pod mostem kolejowym (górnicza linia kolejowa, łącząca Michálkovice z Ostrawą), później obok Hałdy Brykietowej (Briketářské haldy), ulicą Briketářskou (Brykietową) aż do Kolonii Ferdynanda.

Kolonia została założona około 1883 r. Dominuje tu typ domów parterowych na rzucie prostokąta z werandami od strony ulicy. W każdym z domów znajdowały się cztery mieszkania. Kolonia Ferdynanda posiadała własną wspólną pralnię z maglem, piec piekarniczy do wypieku chleba, kanalizację i wodociąg. Domostwa były wyposażone w oficyny z drewutnią i suchą toaletą. Na ulicy Fedinandská w pobliżu domu 205/2 oznaczono miejsce szybu Ferdinand, która powstał w 1843 r. (w tym samym, co Kopalnia Michał).

Na skrzyżowaniu ulic Briketářská i Košická (Koszycka) kierujemy przez tor kolejowy w kierunku Hałdy Peterskiej (Peterská halda). Hałda została usypana przez Kopalnię Piotr i Paweł. W latach 60. XX w. przeprowadzono na nim eksperymentalne nasadzenia drzew. Ścieżka między hałdami doprowadzi nas do ulicy Štěpničkovej, która graniczy z kolonią Peterská lub U Pumpy. Pierwsze domy zaczęto tu stawiać w 1884 r. – na początku parterowe z czterema mieszkaniami, z czasem dwupiętrowe na siedem do ośmiu mieszkań i jeden dwupiętrowy na 19 mieszkań. W czasie II wojny światowej oddano do użytku murowane domy dwupiętrowe i trzypiętrowe z poziomymi dachami. Mieszkańcy mieli do dyspozycji trzy piekarnie oraz pralnię. W najbliższym sąsiedztwie Kopalni Piotr i Paweł znajdował się dom dla urzędników oraz dla woźnicy (z miejscem na powozy i sikawkę strażackiej).

Do Kopalni Michał wrócimy ulicą Československá armády (Armii Czechosłowackiej). Spacerując ulicą Tvrdého odkryjecie miejsce, w którym stała dawna Kopalnia Piotr i Paweł (założona w 1858 r.). Na ścianie budynku maszynowni widoczne są zamurowane okna do prowadzenia lin do wieży szybowej.